چکش spt یک ابزار است که برای انجام آزمایش ضربه و نفوذ استاندارد (spt) در خاک های غیر چسبنده به کار می رود. این آزمایش یکی از روش های متداول برای تعیین خصوصیات مقاومتی و نشست پذیری خاک ها است. در این مقاله، ما قصد داریم به شرح روش انجام آزمایش، تجهیزات مورد نیاز، فاکتورهای موثر بر نتایج و کاربردهای عملی آن و روش استفاده از چکش spt بپردازم.
روش انجام آزمایش spt
در قدم اول
یک گمانه با قطر مناسب (حداقل 63.5 میلیمتر) با استفاده از روش های حفاری مختلف در عمق مورد نظر حفر می شود.
در قدم دوم
میله حفاری از سر مته جدا شده و به جای آن یک نمونه گیر spt وصل می شود. نمونه گیر spt شامل یک لوله باز با قطر داخلی 50.8 میلیمتر است که در سر آن یک کفشک با قطر خارجی 50.8 میلیمتر وجود دارد. برای خاک های شنی درشت دانه، به جای کفشک، از یک مخروط با قطر خارجی 50.8 میلیمتر استفاده می شود.
در قدم سوم
نمونه گیر spt به صورت آزاد در کف گمانه فرو رفته و سپس با استفاده از چکش spt روی آن ضربه زده می شود. چکش spt شامل یک وزنه با جرم 63.5 کیلوگرم است که از ارتفاع 76 سانتیمتر بر روی نمونه گیر سقوط می کند.
در قدم چهارم
نمونه خاک داخل نمونه گیر بالا آورده و تشخیص داده می شود. علاوه بر این، عدد spt به عنوان شاخص خصوصیات خاک به دست می آید. عدد spt برابر است با جمع تعداد ضربات لازم برای نفوذ نمونه گیر در فاصله های دوم و سوم (30 تا 45 سانتیمتر) از کف گمانه.
در قدم پنجم
مراحل بالا را برای عمق های دیگر تکرار می کنیم. معمولا فاصله بین هر دو آزمایش 1.5 متر و یا در محل تغییر لایه خاک انتخاب می شود.
تجهیزات مورد نیاز برای آزمایش spt
- یک دستگاه حفاری مناسب با قابلیت تعویض سر مته و نمونه گیر
- یک نمونه گیر spt با لوله باز، کفشک و یا مخروط
- یک چکش spt با وزنه، کلاهک و میله
- یک ترازو برای اندازه گیری جرم وزنه
- یک خط کش برای اندازه گیری ارتفاع سقوط وزنه
- یک نوار متر برای اندازه گیری عمق حفاری و نفوذ نمونه گیر
- یک دفترچه ثبت برای ثبت اطلاعات آزمایش
- یک قلم و یک ماشین حساب برای محاسبات
- چندین کیسه پلاستیک برای نگهداری نمونه های خاک
فاکتورهای موثر بر نتایج آزمایش spt
عدد spt به عنوان شاخص خصوصیات خاک، تحت تأثیر فاکتورهای مختلف قرار می گیرد. این فاکتورها را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:
فاکتورهای مربوط به خاک
شامل نوع خاک، درصد رطوبت، فشار روبار، درجه تراکم، حضور سنگ های درشت دانه، لایه بندی و تغییرات لایه و …
فاکتورهای مربوط به آزمایش
شامل روش حفاری، نوع نمونه گیر، نسبت انرژی وارد شده به خاک، شروط حفاری (آب دار بودن، لوله جدار دادن و …)، دقت اندازه گیری و ثبت داده ها و …
فاکتورهای مربوط به تحلیل
شامل روش های اصلاح عدد spt با توجه به فشار روبار، نسبت انرژی، درصد رطوبت و …، رابطه های تجربی بین عدد spt و پارامترهای خصوصیات خاک (ضریب نفوذپذیری، زاویۀ داخلی اصطکاک، کشسانی عادی و …)، در نظر گرفتن عامل اطمینان و خطای آماری و …
استفاده از چکش spt
چکش spt یک ابزار است که برای انجام آزمایش ضربه و نفوذ استاندارد (spt) در خاک های غیر چسبنده به کار می رود. این آزمایش یکی از روش های متداول برای تعیین خصوصیات مقاومتی و نشست پذیری خاک است. چکش spt شامل یک وزنه با جرم 63.5 کیلوگرم است که از ارتفاع 76 سانتیمتر بر روی نمونه گیر spt سقوط می کند. نمونه گیر spt شامل یک لوله باز با قطر داخلی 50.8 میلیمتر و طول 65 سانتیمتر است. برای خاک های شنی درشت دانه، به جای کفشک، از یک مخروط با قطر خارجی 50.8 میلیمتر استفاده می شود. تعداد ضربات لازم برای نفوذ نمونه گیر در فاصله های 15 سانتیمتری از کف گمانه شمارش و ثبت می شود. عدد spt برابر است با جمع تعداد ضربات لازم برای نفوذ نمونه گیر در فاصله های دوم و سوم (30 تا 45 سانتیمتر) از کف گمانه.
ثبت ديدگاه